اولین گزارش phomopsis amygdali عامل شانکر درختان فندق در ایران

درخت فندق(corylus avellana)  بومی شمال غرب ایران بوده و بالع بر 12500 هکتار باغ را در استان گیلان پوشش می دهد. در سال 1389 گال­هایی با اندازه­هایی حدود 2-4 سانتی­متر روی شاخه­های درختان فندق منطفه اشکورات استان گیلان مشاهده و نمونه­برداری شد. در ابتدا برای تشخیص احتمالی باکتری عامل بیماری مطالعات باکتریولوژی در آزمایشگاه باکتریولوژی موسسه تحقیقات گیاه­پزشکی انجام شد، پس از اطمینان از عدم وجود عامل باکتریایی، مطالعات قارچ­شناسی جهت سبب شناسی بیماری آغاز شد. قطعاتی از بخش­های داخلی گال با استفاده از روش­های متعارف ضد عفونی سطحی و در محیط pda و ma کشت شد، در اکثر موارد جدایه­ای از یک قارچ پیکنیدیوم دار جداشد، پس از خالص­سازی، جهت اسپورزایی جدایه­ها در دمای ºc25 و تحت 12 ساعت نور نزدیک فرا بنفش (nuv)  و 12 ساعت تاریکی نگهداری شدند. به منظور تعیین دمای بهینه رشد جدایه ها در محیط pda و در دامنه دمایی ºc5-35 به فاصله دمایی ºc 5 قرار داده شدند و مطالعات مرفولوژیک جهت تعیین گونه انجام شد (santos et al. 2010). جدایه­ای از قارچ با شماره 134017 در موسسه cbs هلند و شماره های  kc609755 , genbank kc609756 genbank در بانک ژن نگاهداری شد. برای بررسی مولکولی نواحی  its وtef  جدایه اخیر تعیین توالی و با توالی های نوکلئوتیدی دیگر تاکسون های موجود در  ncbiمقایسه شد. بیماری­زایی جدایه ای از قارچ با دو روش در آزمایشگاه و گلخانه با قرار دادن قطعه­ای به ابعاد 5×5 میلی­متر از محیط کشت حامل میسلیوم قارج در زیر پوست 20 شاخه بریده شده فندق در فصل بهار با منظور نمودن شاهد حامل محیط و فاقد میسلیوم  و در گلخانه با روش مایه­زنی فوق روی نهال­های شش ماهه فندق  انجام شد. نشانه­های بیماری به صورت تغییررنگ نسوج به قهوه­ای متمایل به سیاه و توسعه آن (3-4سانتی­متر) پس از 20 روز در محل مایه­زنی شاخه­های بریده در آزمایشگاه، و در گلخانه به صورت زردی، ضعف و زوال نهال­های مایه زنی شده توام با ریزش برگ­ها پس از دو ماه و ظهور جوانه های جدید از زیر محل مایه­زنی شده و تولید گال در محل مایه زنی در نهال­های قویتر پس از نه ماه دیده شد. با کشت مجدد از 4-5 سانتی­متری محل مایه زنی عامل بیماری مجددا جداسازی شد. براساس مطالعات مرفولوژی و تعیین توالی نواحی  itsو tef و مقایسه آن به ترتیب با جدایه های  genbank ay485752, strain ste-u 5151(farr et al. 1999) و gen bank gq250339 (van niekerk et al. 2005)) موجود در بانک ژن، قارچ عامل بیماری phomopsis amygdali (delacr.) تشخیص شد. براساس منابع موجود این اولین گزارش این قارچ از درختان فندق مبتلا به گال از ایران است و تا کنون از روی درختان فندق در سایر مناطق دنیا نیز گزارش نگردیده است.